Noutbukların texniki detalları və diqqət edilməli digər göstəricilər haqqında danışmamışdan öncə qeyd edək ki, seçiminizdə nəzərə almalı olduğunuz ən mühim faktor noutbukdan hansı səviyyədə və nə məqsədlə istifadə edəcəyinizdir. Bir çox digər məhsul kimi noutbuk alışı zamanı da büdcənizin də qərarınıza təsiri ola bilər, ancaq nəzərə almalısınız ki, aldığınız noutbuk sizin ehtiyacınızı ödəmirsə, bu alış-verişi itirilmiş pul kimi dəyərləndirmək olar. Beləliklə, istifadə məqsədlərinə görə alıcıları üç kateqoriyadan birinə aid etmək olar:
- Başlanğıc səviyyə. Bu qrup istifadəçilər noutbukdan sadəcə emailləri yoxlamaq, internetdə hansısa məlumatları tapmaq, MS Office proqramlarında sadə tapşırıqlar həll etmək kimi məqsədlər üçün istifadə edirlər;
- Orta səviyyə. Bu qrup istifadəçilər, başlanğıc səviyyədə qeyd olunanlarla yanaşı, video və filmlərin izlənməsi, müəyyən proqramlardan istifadə olunması və noutbukdan çox da yüksək göstəricilər tələb etməyən oyunların oynanması kimi məqsədlərlə də istifadə edirlər;
- Son olaraq, professional səviyyə. Bu qrupa aid olan istifadəçilərin noutbukları əvvəlki iki kateqoriyada qeyd olunanlarla yanaşı, noutbukdan yüksək göstəricilər tələb edən professional proqramlardan (dizayn, animasiya və s.) istifadə edir və ən son oyunları oynayan gamer-lər olurlar.
Üç kateqoriyada qeyd olunanlara əsasən asanlıqla təxmin etmək olar ki, noutbukların texniki göstəriciləri və qiymətləri də 1-cidən 3-cüyə doğru yüksəlir.
Beləliklə, siz özünüz üçün seçimi etməmişdən öncə hansı məqsədlə istifadə edəcəyinizi aydınlaşdırmalı və yalnız həmin kateqoriyaya uyğun alternativlər arasından seçim etməlisiniz.
Bəs, diqqət yetirilməli olan göstəricilər nələrdir? Aşağıda bunlardan ən vacib bir neçəsini qeyd etmişik.
Ekran ölçüsü
Noutbuk ölçüsü elə bir göstəricidir ki, aşağıda qeyd olunacaq bir çox başqa göstəricilərdən fərqli olaraq sonradan dəyişdirilə bilmir. Ona görə də qabqacadan ən doğru seçimi etmək çox vacibdir. Bəs, ölçü barədə necə qərar verməli? İlkin olaraq bildirək ki, noutbuklarda ölçülər 11.6”-dən 17.3”-ə qədər dəyişir ( 1” = 2.54sm). Hansı ölçünü seçmək isə sizin nə dərəcədə rahat daşınıla bilən, həmçinin, nə dərəcədə üstün funksiyalı noutbuk istəməyinizə görə dəyişir. Aydın məsələdir ki, daha kiçik ölçülü noutbuklar daha rahat daşına bilir. Digər tərəfdən isə, daha böyük ölçülü noutbuklar adətən daha üstün texniki göstəricilərə sahib olur. HP, Dell, Asus, Acer kimi istehsalçılar əsasən 13.3”, 15.6” və 17.3” ekran ölçülü noutbuklar istehsal edirlər. Əgər rahat daşınılmaq və yaxşı performans arasında ideal balansı tapmaq istəyirsinizsə, 13”-14” sizin üçün ən uyğun seçim olacaqdır.
Burada, bəzi noutbuk istehsalçılarının daşınıla bilərlik və yüksək texniki göstəricilər arasındakı məcburi seçimi aradan qaldırmaq üçün “Convertibles” və ya “2 in 1” adlandrılan yeni bir məhsul təqdim etdiklərini qeyd etmək yerinə düşər. Belə ki, bu noutbukların ekranı klaviaturadan ayrılaraq “Tablet” kimi istifadə oluna bilir ki, bu da onu daşımağı daha rahat edir. Nümunə olaraq Microsoft Surface Book 2 göstərilə bilər.
Ekran icazəsi (resolution)
Bəzən saatlarla noutbukun ekranına baxacağınıza görə bu ekranın baxmağa və işlətməyə rahat olduğundan əmin olmalısınız. İlk qərar verməli olduğunuz məsələlərdən biri noutbukunuzun “touchscreen” (sensorlu ekran) olub-olmamasıdır. Touchscreen noutbuklar bir çox funksiyanı daha rahat yerinə yetirməyə imkan verir. Ancaq bir çox hallarda bu noutbuklarda ekranda parıltılılıq problemi olur ki, bu da professional kontent menecerləri, fotoqraf və videoqraf kimi bəzi peşə sahiblərinə uyğun olmaya bilər.
Ekran icazəsi ilə bağlı sadə qayda budur ki, o nə qədər yüksək olarsa, görüntü keyfiyyəti də bir o qədər yüksək olar. Əgər büdcəniz imkan verirsə, Full HD ekranlı (1920 x 1080 pixel) noutbuk almağınız məsləhət görülür. Müasir noutbuklar 4K ekrana da sahibdir ki, bu kimi məhsulların qiyməti çox daha yüksək olacaqdır və həqiqətən də buna ehtiyacınız yoxdursa, daha standard versiyaları seçməyiniz uyğun olar.
Klaviatura
Seçiminizi etmədən öncə klaviaturanın komfortlu və rahat olduğundan əmin olun. Bu, xüsusilə də noutbukdan uzun mətnlər yazmaq üçün istifadə edənlər üçün problemli bir məsəl ola bilər. Klaviaturanın düymələrinin ələyatımlı olması, düymələr arası normal məsafənin olması, ayrıca rəqəm düymələrinin mövcudluğu kimi faktorlara diqqət edin. Bundan əlavə, klaviaturanın arxa fonunun işıqlandırılması da önəmlidir. Bu, sizə qaranlıq və ya az işıqlandırılmış mühitdə klaviaturadan rahat istifadəyə imkan verəcəkdir. Ümumiyyətlə, alışı etmədən öncə klaviaturanı yoxlamaq ən doğru qərar olacaqdır.
CPU (Prosessor)
Noutbuk və komputerlərin beyni olan bu komponent ən vacib detallardan biridir. Belə ki, prosessorun nə qədər güclü olması birbaşa noutbukun nə qədər yaxşı işləməsinə birbaşa təsir göstərəcəkdir. Prosessorlardan danışarkən Intel Core i seriyaları qeyd etməmək olmaz. Mövcud noutbukların çox böyük əksəriyyəti Intel Core i prosessorlardan istifadə edir. Əgər siz noutbukdan yuxarıda qeyd olunan “Başlanğıc” səviyyədə istifadə edəcəksinizsə, Core i3 prosessorlar sizə uyğun seçimdir. “Orta” səviyyə istifadə üçün nəzərdə tutulan noutbuk almağı planlayırsınızsa, yaxşı olar ki, Core i5 seçəsiniz. Daha professional və güclü noutbuka ehtiyacınız varsa, Core i7 məsləhət görülür. Qeyd edək ki, Core i9 prosessorlu noutbukları da satışda tapmaq mümkündür.
RAM (Operativ yaddaş)
Bildiyiniz kimi, daha çox RAM kimi tanınan operativ yaddaş qurğusu da komputer və ya noutbukun nə qədər sürətli və yüksək performansla işləməsində birbaşa rol oynayır. Əgər 6-7 il əvvələ kimi 4 GB RAM əksər istifadəçilər üçün yetərli sayəla bilərdisə, indi bu belə deyil. Qayda olaraq isə, bunu deyə bilərik ki, əgər siz “Başlanğıc” səviyyədə istifadəni nəzərdə tutursunuzsa, 4 GB RAM sizə yetərlidir. “Orta” səviyyə üçün 8 GB, “Professional” səviyyə üçün isə 16+ GB doğru seçim sayıla bilər.